رشد کسب و کار همگام با پیشرفت تکنولوژی موجب ایجاد فعالیت‌های جدید شده است. از این فعالیت‌ها و واژه‌های جدید می‌توان به منتور، منتورینگ و کوچینگ اشاره کرد. در دنیای امروز رشد کسب و کارها و موفقیت آن‌ها وابسته به رفتار درست و به‌موقع در برابر تکنولوژی و مشتری است. گاهی صاحبان کسب وکار در برابر این رشد فزاینده دچار سردرگمی می‌شوند. این جا است که نقش منتور و منتورینگ کاملا مشخص می‌شود.
منتور کیست؟
منتور کسی است که دانش و تخصص خود را به کسانی که تجربه کمتری دارند ارائه می‌دهد. بهتر است بگوییم وی نقش یک مشاور و راهنما را ایفا می‌کند. منتور یا همان مشاور کسب و کار با استفاده از تجربیات و مهارت‌های خود، منتورهای آینده را در مسیر درست راهنمایی می‌کند. یک مشاور کمک می‌کند تا صاحبان مشاغل فرصت‌هایی را برای رشد شغلی در نظر بگیرند، اعتماد به نفس کسب کنند و مهارت‌های بین فردی را بهبود بخشند. این پشتیبانی بر اساس تجارب و آموخته‌های خود مشاور است که باعث می‌شود آن‌ها از نظر منتقدان چهره‌های قابل اعتمادتری داشته باشند.
در دیکشنری کمبریج در تعریف منتور آمده است: «شخصی که در طی یک دوره خاص، به‌خصوص در محل کار یا مدرسه، به یک فرد جوان یا کم‌تجربه کمک و مشاوره می‌دهد.»
این واژه از شخصیت «منتور» در داستان حماسی ادیسه هومر گرفته شده است. وی یکی از دوستان قابل‌اعتماد ادیسه، پادشاه ایتاکا بود. بهتر است بگوییم مشاور وی بود.
منتورینگ چیست؟
عمل یا روند کمک و مشاوره به شخص دیگری که معمولا جوان‌تر و کم‌تجربه است را منتورینگ گویند. به‌طور ساده می‌توان گفت همان فرایند مشاوره در کسب و کار است. منتورینگ یک رابطه طولانی مدت است که نیازهای توسعه را برآورده می‌کند، به رشد کامل پتانسیل کمک کرده و به نفع همه شرکا در سازمان است. آدری کالین یک مشاور کسب و کار معتقد است منتورینگ یک رابطه محافظت شده است که در آن یادگیری و آزمایش می‌تواند رخ دهد، مهارت‌های بالقوه را می‌توان ایجاد کرد و نتایج را می‌توان از نظر صلاحیت‌های کسب‌شده اندازه‌گیری کرد.
سوزان فاور مشاور کسب و کار دیگری معتقد است یک رابطه یادگیری حمایتی بین فردی دلسوزانه است که دانش، تجربه و خرد خود را با فرد دیگری که آماده و مایل به بهره‌مندی از این تبادل است، برای غنی‌سازی سفر حرفه‌ای خود، به اشتراک می‌گذارد.
یک منتور چه کاری انجام می‌دهد؟
یک منتور کسب و کار با توجه به رشد شغلی و توسعه مهارت‌های بین فردی، از افراد مورد مشاوره پشتیبانی می‌کند. به‌طور خاص، یک مشاور کسب و کار به افراد کمک می‌کند تا گزینه‌های شغلی خود را کشف کرده، اهداف توسعه را تعیین و تماس‌های جدید ایجاد کنند، هم‌چنین منابع را شناسایی نمایند. به این ترتیب، یک منتور به‌عنوان یک مشاور حرفه‌ای و الگوی استخدام‌شده خدمت می‌کند. نقش مشاور با تغییر نیازهای افراد مورد مشاوره وی در طول زمان تکامل می‌یابد.
در بیشتر موارد روابط منتورینگ غیررسمی است، البته در بعضی مواقع این روابط می‌توانند رسمی‌تر باشند. در روابط رسمی منتورینگ، مشاورها برای تعیین انتظارات واقع بینانه و کسب منافع متقابل از روشی ساختارمند پیروی می‌کنند. مشاورهای خوب همیشه مایل هستند مهارت‌ها و دانش خود را با افراد دیگر در میان بگذارند. از آنجایی که آن‌ها با چالش‌های مشابه افراد مورد مشاوره خود روبرو شده‌اند، نسبت به نیازهای موجود همدل هستند.
برای الهام بخشیدن و ایجاد اعتماد و اطمینان مشاوران دارای نگرش مثبت و توانمندی هستند. این خصوصیات باعث می‌شود تا افراد مورد مشاوره راحت‌تر در مورد اهداف و نگرانی‌های حرفه‌ای خود با آن‌ها بحث کنند.
از دیدگاه کسب و کار، مشاوران به کارکنان کمک می‌کنند تا اعتماد به نفس بیشتری در کار خود داشته و مهارت‌هایی برای ارزش افزودن در خود ایجاد کنند. کارمندان با اعتماد به نفس و رضایت، سازمان‌ها را به جلو سوق می‌دهند و این توضیح می‌دهد که چرا تعدادی از مشاغل اکنون تمرکز خود را بر روی شناسایی برنامه‌های مناسب مشاوره معطوف کرده‌اند.
تفاوت کوچینگ و منتورینگ
معمولا این سؤال پیش می‌آید که تفاوت بین منتورینگ و کوچینگ در چیست؟ در حالی که مهارت‌های موردنیاز مشابه هستند و از هر دو به‌عنوان ابزار توسعه حرفه‌ای استفاده می‌شود، ساختار و نتیجه کار کاملاً متفاوت است.
کوچینگ مشارکت در یک روند قابل‌تأمل و خلاقانه بوده که به افراد برای به حداکثر رساندن توانایی‌های شخصی و شغلی خود کمک می‌کند. درحالی‌که تحت منتورینگ یك فرد ارشد یا باتجربه‌تر منصوب می‌شود تا به‌عنوان مشاور یا راهنما برای یک جوان یا کارآموز جدید مسئولیت پشتیبانی و بازخورد را به عهده داشته باشد.
پس در کل می‌توان گفت کوچ یک مربی بوده و منتور یک مشاور است. فرایند کوچ را کوچینگ و فرایند منتور را منتورینگ گویند. در ادامه برای جمع‌بندی تفاوت بین این دو چند نکته خاص برای تمایز آورده شده است:
- منتورینگ فرآیندی طولانی‌مدت و مبتنی بر اعتماد و احترام متقابل است؛ از طرف دیگر کوچینگ برای مدت زمان کوتاه است؛
- مشاوره بیشتر بر ایجاد ارتباط غیررسمی بین منتور و فرد مورد مشاوره متمرکز است؛ در حالی که کوچینگ یا همان مربیگری رویکردی ساختاری و رسمی را دنبال می‌کند؛
- بالاترین اولویت یک مشاور کسب و کار کمک به توسعه مهارت‌هایی است که فقط مربوط به استخدام کنندگان در شغل فعلی آن‌ها نیست بلکه برای آینده نیز مهم است. درحالی‌که بزرگ‌ترین اولویت برای یک مربی تجارت، بهبود عملکردی است که بر شغل فعلی تأثیر می‌گذارد.
چه موقع از یک منتور استفاده کنید؟
مواقعی که قصد دارید یکی از موارد زیر را اجرا کنید بهتر است از یک منتور یا همان مشاور کسب و کار استفاده کنید:
- برای افراد حرفه‌ای و با استعداد انگیزه ایجاد کنید تا روی پیشرفت حرفه‌ای و فردی زندگی خود تمرکز کنند؛
- به افراد القا کنید تا ببینند چه چیزی در زندگی فردی و حرفه‌ای آن‌ها امکان‌پذیر است؛
- پیشرفت رهبری حرفه‌ای را افزایش دهید؛
- دانش از متخصصان ارشد به کارشناسان ارشد انتقال یابد؛
- روابط بین فرهنگی در درون سازمان افزایش یابد؛
- از فرآیند مشاوره به‌عنوان یک برنامه‌ریزی جانشینی استفاده کنید.
چگونه یک منتور عالی پیدا کنید؟
همان‌طور که می‌دانید افراد مشهور زیادی با استفاده از تجربیات مشاورها و دوستی با آن‌ها به موفقیت رسیده‌اند. درست است که منتور شخصی است که فرد را راهنمایی می‌کند موردحمایت و مشاوره قرار می‌دهد تا به اهداف خود برسد. این‌گونه فرد در زندگی شخصی و شغلی خود پیشرفت خواهد کرد؛ اما نکته موردبحث اینجا است که در زمان مناسب و در مکان مناسب باید از مشاوره در زندگی شخصی و حرفه‌ای استفاده کرد. برخی معتقد هستند که افراد خوش‌شانس می‌توانند از این مشاوره در زمان و مکان مناسب بهره ببرند. ما در این مقاله به شما خواهیم گفت این‌گونه نیست. با ما همراه باشید تا برای یافتن منتور که یک مشاور تغییردهنده زندگی است، نکات مفیدی را بیان کنیم.
1. به آنچه می‌خواهید برسید، فکر کنید؛
قبل از هر چیزی بگویید چرا یک مشاور می‌خواهید؟
بدیهی است که پشتیبانی و راهنمایی خوب است؛ اما در واقع می‌خواهید چه چیزی را بهبود بخشید یا به دست آورید؟ یا حتی به یک سؤال عمیق‌تر جواب دهید. شما می‌خواهید چه جور آدمی باشید؟
قبل از اینکه به فکر یافتن منتور باشید، به پاسخ این سؤالات فکر کرده و پاسخ‌ها را یادداشت کنید. این تمرین خودآگاهی، مناطقی را که می‌خواهید در آن‌ها کار کنید برجسته می‌کند تا شخص درستی را پیدا کنید که برای کمک به شما دررسیدن به آنجا کمک کند.
2. یک منتور جذب کنید؛
زمانی که یک منتور پیدا می‌کنید، احساس می‌کنید به خیلی چیزها می‌خواهید برسید. مشاور معمولاً به‌طور رایگان به شما الهام می‌بخشد و کمک می‌کند. شاید فکر می‌کنید احساس راحتی و پیشرفت در این ارتباط پویا به حسن نیت مشاور وابسته است. درحالی‌که شما زمانی می‌توانید یک مشاور را جذب کنید که او مطمئن شود قصد سوءاستفاده ندارید. برخی از افراد فقط مشاوره می‌گیرند و برای رسیدن به آنچه می‌خواهند، تلاشی ندارند. یک منتور واقعی متوجه پیشرفت افراد مورد مشاوره خود می‌شود.
شما باید گرسنه یادگیری باشید و به موفقیت خود متعهد باشید. پیشرفت شخصی و شغلی شما با به دست آوردن مشاور شروع نمی‌شود. این موفقیت، امری است که باید مالک آن باشید و منتورینگ به‌طور طبیعی‌تر به دست می‌آید. کسی باشید که دیگران بخواهند مشاور شما باشند و افراد با تجربیات پایین‌تر از شما بخواهند مشاورشان باشید. تلاش آگاهانه انجام دهید تا بدانید دقیقاً چه می‌خواهید. برای آنچه می‌خواهید سخت تلاش کنید. همین سخت‌کوشی و داشتن هدف درست و شفاف خودبه‌خود موجب جذب منتور می‌شود.
3. شبکه فعلی خود را ارزیابی کنید؛
موفقیت افرادی که نمی‌شناسید از دور بیشتر به چشم می‌آیند. به همین جهت وسوسه می‌شوید که فردی غریبه را به‌عنوان مشاور و منتور جذب کنید. البته که چالش جذب یک فرد غریبه به‌عنوان مشاور بسیار دلهره‌آورتر است از چالش جذب فردی که از قبل آن را می‌شناسید.
بهتر است با فکر کردن به افرادی که می‌شناسید و آن‌ها را تحسین می‌کنید، شروع کنید. این افراد از قبل شخصیت شما را می‌شناسند و با امیدواری در پیشرفت شما سرمایه‌گذاری بیشتری انجام می‌دهند. به یاد داشته باشید شما از کسی می‌خواهید با نیت قلبی و بدون چشم داشت به شما کمک کند، اگر این شخص قبلاً شما را بشناسد و به شما احترام بگذارد، این درخواست بسیار مطلوب‌تر دریافت می‌شود.
4. از یک شخص غریبه به‌طور مستقیم نخواهید که منتور شما شود؛
اگر فرد غریبه‌ای در ذهن دارید که از دیدنش ناامید هستید (شاید صحبت‌های او را در یک کنفرانس شنیده باشید یا آن‌ها را در توییتر و اینستاگرام دنبال می‌کنید) از آن‌ها فورا نخواهید که مشاور شما شوند. مهم نیست که چقدر ارتباط شما متقاعدکننده باشد، این فرد به احتمال زیاد بسیار شلوغ و مطلوب است. پس چرا آن‌ها به شما کمک می‌کنند؟ در عوض کاری که می‌توانید انجام دهید شروع به تعامل با آن‌ها و کارشان است. به روزرسانی‌های آن‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید و درباره آن‌ها نظر دهید. در رویدادهایی که در آن خواهند بود شرکت کرده، با آن‌ها گفتگوی بصری (تماس تصویری) را شروع کرده و به حل مشکلات آن‌ها کمک کنید. این اصول زمینه‌سازی برای جذب منتور است. شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که یک غریبه بخواهد به شما کمک کند؛ اما می‌توانید در غریبه نبودن آن‌ها پیش‌قدم باشید!
5. ابتدا با یکدیگر وقت بگذرانید؛
شما شخصی را در ذهن خود جای داده‌اید که فکر می‌کنید می‌تواند در رسیدن به اهداف و پیشرفت در حرفه به شما کمک کند. کسی که شما را با ایده‌ها و طرز تفکر جدید آشنا کند، شما را به چالش بکشد و شما را در مسیر درست راهنمایی کند. به خاطر داشته باشید، شما هنوز نمی‌دانید که آیا آن‌ها یک مشاور خوب خواهند بود؟
بنابراین نباید فورا از آن‌ها بخواهید که مشاور شما شوند. می‌توانید با آن‌ها دو جلسه وقت بگذرانید. در این هنگام است که شما متوجه می‌شوید با هم می‌توانید کنار بیایید یا آگاهی به اندازه کافی دارد؟ اگر احساس خوبی نداشتید، شاید آن‌ها فرد مناسبی برای راهنمایی شما نباشند. در یافتن منتور آن‌قدر مصمم نباشید که در یک رابطه اشتباه سرمایه‌گذاری کنید.
6. نهایتا از آن‌ها بخواهید منتور شما باشند؛
اگر این جلسه را مفید دانستید و دوست دارید این شخص شما را راهنمایی کند، تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از آن‌ها بخواهید به شما مشاوره دهند. این بخشی است که مردم آن را بسیار دلهره‌آور می‌دانند؛ اما در واقع ساده‌ترین کار است. فقط کافی است با آن‌ها تماس بگیرید و از آن‌ها بپرسید که آیا می‌توانند شما را راهنمایی کنند (نظمی را که به دنبال آن هستید مشخص کنید) تا در اهداف خود به شما کمک کنند. بخواهید در مورد چالش‌ها به شما مشاوره دهند. به یاد داشته باشید توضیح دهید چگونه اعتقاد دارید آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند. کمی تملق‌گویی بسیار مؤثر است!
امیدواریم جلسه شما خوب پیش رفته باشد، باید بله منتور قاطعانه باشد. مردم به‌طور کلی کمک به هم نوع را دوست دارند.
سخن پایانی
با رشد روزافزون تکنولوژی و به وجود آمدن مشاغل جدید، برای پیشرفت در کسب و کار، داشتن منتور یک گزینه مناسب است. منتور در عین مشاوره رایگان دادن، می‌تواند در پیش برد اهداف شخصی و حرفه‌ای شما بسیار تأثیرگذار باشد. فراموش نکنید که اگر شما بتوانید از مشاوره گرفتن خود به‌خوبی استفاده کنید و به یک فرد حرفه‌ای در کسب و کار خود تبدیل شوید، به یک مشاور برای دیگران تبدیل خواهید شد. حس اینکه شما در پیشرفت و موفقیت دیگران سهیم هستید، لذت وصف ناپذیری دارد.
